*प्रकरण सातवे*
*षड्चक्र-दर्शन*
पुसे एक श्रोता साचार। तया लागी ग्रंथ-विस्तार ।
कथन करावे सविस्तर। षड्चक्रांचे वर्णन ते ॥१॥
चक्री दळे ती कवण। किती दळे कोणता वर्ण ।
जप किती कवण स्थान । नेमस्त सांगेन मी ॥२॥
घेवोनि रिद्धिसिद्धीसही। देव गणेश कोठे राही।
स्थान किती दळी पाही। जप किती चाले हो ॥३॥
ऐसी ती सहा स्थाने। ओळखोनि घ्यावी साधारणे ।
पढे बोलेन अल्पवचने। श्रोती सावधान व्हावे ॥४॥
प्रथम चक्र मूलाधार। वर्ण तयाचा रक्ताकार ।।
बसे गुदस्थानावर। तोचि देव गणेश ॥५॥
आनंदामृत
चतुर्दक कमळ, ईश्वर देव। जप सहाशे पहा हो!
तेथे कल्पनेची वाव। वाढू न शके सर्वथा ॥६॥
ब्रम्हा लिंगस्वानो वसे। पीतवर्ण तयाचा दिसे ।
स्वाधिष्ठान* म्हणतो खासे । देव अग्नि राही तो ।।७।।
शक्ति सावित्री तो जाण। करोनि षड्दळी शयन ।
जप सहाशे प्रमाण। चालतसे नेमे ।।८।।
दश दळांवरी येवोनि। वास करी कमलाराणी।
जर्ण निळा, नाभिस्थानी। वास करी विष्णु हो! ।।९।।
नाम चक्र मणिपूर*। ऋषि वायु तो सुंदर।
जप चाले सहा सहस्त्र । नेमे सदैव त्या ठायी ।।१०।।
अनुहात* चक्राचे वर्णन। हृदयी असे परिपूर्ण ।
वास करी उमारमण । देवि पार्वती त्या ठायी ॥११ ।।
सहा सहस्त्र चाले जप । सूर्य ऋषि शोभे अमूप ।
द्वादशदली आपोआप। जप चाले नेमेसी ॥१२॥
शुभ्र वर्ण, जीव देव। चंद्र असे ऋषि-नांव ।
षोडश दळे पहा हो! तये स्थानी ॥१३॥
विशुद्ध* चक्र कंठस्थान । शक्ति अविद्या तेथे जाण ।
जप सहस्त्र एक प्रमाण। अनुभव ऐसा असे ॥१४॥
अग्निचक्र* भृवांतरी। वर्ण पीत, ज्योति बरी।
माया शोभतसे सुंदरी। हंसऋषी बसतसे ॥१५॥
आनंदामृत
देवता ती परमहंस । जप एक सहस्त्र खास।
आज्ञाचक्री या द्विदल आभास । पाही प्राणिया! की ॥१६॥
पुढे सहस्त्रदळ सुंदर। नाम तयाचे ब्रम्हरंध्र ।
तेथे गुरुदेव करूणाकर। वसतसे सर्वदा।।१७॥
परम देवता ऋषि । ज्ञानशक्ति बसे खासी।
ऊर्ध्वद्वारे संचार त्यासी। होऊ लागे सत्वरी॥१८
सहस्त्रदल मुख्य स्थान । नाना ध्वनी अनेक वर्ण ।
जप सहस्त्र प्रमाण । सोहंबीज तेथचि ॥१९॥
सोहंबीज अजपा। एकाग्रतेचा मार्ग सोपा।
जेणे केले शुद्ध मापा। तोचि दृष्टी पाही की॥२०॥
नसता देही लक्ष्य-भान। जाणेना तेचि अज्ञान ।
म्हणे दिसावे चक्र वर्ण । केवी घडे तयासी? ॥२१ ।।
प्राणी असे अहंकारी । परीक्षेसी बोले परी।
तेथे षड्चक्रांची थोरी। न वर्णवे कदापि ॥२२॥
इतिश्री आनंदामृत ग्रंथे। वेदान्तसार संमते ।
तुकड्यादास विरचिते । सप्तम प्रकरण संपूर्णम ॥७॥